Bảo lưu hay hưởng BHXH một lần?

Thời gian qua, số người hưởng bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần tăng do Luật BHXH sửa đổi năm 2016 tăng mức hưởng từ 1,5 tháng lương bình quân lên 2 tháng lương bình quân đối với thời gian đóng từ năm 2014.

Bên cạnh đó, người lao động có tâm lý vì lợi ích kinh tế trước mắt mà không bảo lưu thời gian tham gia BHXH để hưởng lương hưu, do điều kiện về thời gian tham gia BHXH để hưởng hưu là phải đóng BHXH đủ 20 năm.

BHXH tỉnh Vĩnh Long đối thoại với công nhân về BHXH, BHYT. Người lao động, nhất là lao động nữ rất quan tâm tới chế độ ốm đau, thai sản và hưởng BHXH một lần hiện nay.

Gia tăng hưởng BHXH một lần

Ngành nghề của người hưởng BHXH một lần chủ yếu là công nhân, người lao động. Thống kê của BHXH tỉnh Vĩnh Long, lực lượng này làm việc chủ yếu ở khu, ở tuyến công nghiệp trong tỉnh; ngoài tỉnh làm việc tại chủ yếu ở Bình Dương, Đồng Nai, Long An, TP Hồ Chí Minh.

Tháng 10 năm nay, người hưởng BHXH hàng tháng 61 hồ sơ; số lượt người hưởng trợ cấp một lần 784 người (trong đó trợ cấp BHXH một lần 687 hồ sơ, còn lại là tuất một lần, trợ cấp một lần khi nghỉ hưu, mai táng phí). BHXH tỉnh thống kê lũy kế đến nay số người hưởng BHXH một lần là 8.841 người, tăng 20,8% so cùng kỳ 2017.

Theo bà Nguyễn Thị Kim Tặng- Phó Trưởng phòng phụ trách Phòng Chế độ BHXH thuộc BHXH tỉnh Vĩnh Long, số người hưởng BHXH một lần tăng do Luật BHXH sửa đổi năm 2016 tăng mức hưởng từ 1,5 tháng lương bình quân lên 2 tháng lương bình quân đối với thời gian đóng từ năm 2014.

Bên cạnh đó, người lao động có tâm lý vì lợi ích kinh tế trước mắt mà không bảo lưu thời gian để hưởng hưu, do hưởng hưu thì thời gian tham gia BHXH dài phải đủ 20 năm.

Bà Kim Tặng ví dụ để thấy lợi ích của việc bảo lưu thời gian tham gia BHXH để hưởng lương hưu và nhận BHXH một lần. Như một người lao động về hưu năm 2018, có 20 năm đóng BHXH, bình quân tiền lương tháng đóng BHXH 5 triệu đồng/tháng.

Không tính đến các yếu tố tác động (lạm phát, tăng lương, lãi suất), theo giới tính thì nam hưởng BHXH một lần 155 triệu đồng, nữ hưởng một lần cũng 155 triệu đồng. Trong khi bảo lưu và hưởng lương hưu hàng tháng, thì tổng mức hưởng với nam có thể hơn 600 triệu đồng và nữ hơn 800 triệu đồng.

Điều kiện để hưởng BHXH một lần, gồm: người lao động sau 1 năm nghỉ việc (đóng BHXH chưa đủ 20 năm); ra nước ngoài định cư; hết tuổi lao động (đóng BHXH chưa đủ 20 năm).

Quy định còn bổ sung giải quyết BHXH một lần đối với người mắc bệnh hiểm nghèo (kể cả trường hợp đóng BHXH đủ 20 năm) như: ung thư, phong, lao nặng, bại liệt, xơ gan, nhiễm HIV chuyển sang AIDS đồng thời không tự phục vụ hoặc không tự kiểm soát; tăng mức trợ cấp BHXH một lần.

BHXH tỉnh cho biết thêm từ cuối 2017, người lao động đã chủ động xin nghỉ hưu trước tuổi, đặc biệt là nữ. Nguyên nhân do cách tính tỷ lệ lương hưu có sự thay đổi tăng thời gian đóng BHXH để đạt tối đa 75%.

Đẩy mạnh phát triển đối tượng

Theo BHXH tỉnh, trong trữ lượng 70.300 lao động tại các doanh nghiệp cả FDI và ngoài nhà nước, tham gia BHXH, BHYT đạt khoảng 49.650 lao động, chiếm hơn 70%, tăng 14,5% so năm 2017.

Ông Ngô Tuấn Anh – Trưởng Phòng Quản lý thu thuộc BHXH tỉnh Vĩnh Long thông tin doanh nghiệp trên địa bàn được quản lý đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp có 2.516 doanh nghiệp (FDI, dân doanh). Tham gia BHXH, BHYT đến nay là 619/2.516 doanh nghiệp; trong đó doanh nghiệp FDI có 22 đơn vị (100%, tăng 10%), doanh nghiệp ngoài nhà nước có 597 đơn vị (24,6%, tăng 8%).

Báo chí có vai trò quan trọng để tác động thay đổi nhận thức, nâng cao hiểu biết của đối tượng tham gia và thụ hưởng BHXH, BHYT.

HĐND tỉnh trong đợt giám sát đối với BHXH tỉnh và các doanh nghiệp đóng trên địa bàn tỉnh hồi giữa năm nay, số 619/2.516 doanh nghiệp tham gia BHXH, BHYT đã đặt vấn đề phía sau còn một lượng lớn doanh nghiệp chưa tham gia BHXH, BHYT cho
người lao động.

Theo BHXH tỉnh, hiện nay công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH gặp khó. Nguyên nhân do khối nhà nước đang thực hiện tinh giản biên chế; khối ngoài nhà nước, đa số các doanh nghiệp sử dụng dưới 10 lao động nằm rải rác tại các cụm, tuyến công nghiệp của tỉnh nên việc thanh, kiểm tra, phát triển BHXH, BHYT, BHTN gặp nhiều khó khăn. Mặt khác vẫn còn doanh nghiệp ngoài nhà nước tiếp tục khó khăn về tài chính, nợ BHXH, BHYT có chiều hướng gia tăng hoặc không tham gia đóng cho người lao động.

BHXH tỉnh Vĩnh Long định hướng sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác thu và phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra tại các đơn vị sử dụng lao động, các cơ sở khám chữa bệnh trong tỉnh, kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm chế độ chính sách BHXH, BHYT.

Đối với BHXH một lần, theo khuyến cáo trong điều kiện có thể, người lao động cần cân nhắc giữa nhận trợ cấp BHXH một lần và bảo lưu để hưởng hàng tháng nhằm tối đa quyền lợi cho mình.

Bài, ảnh: MINH THÁI