Thuyết âm mưu trên Facebook
Thuyết âm mưu (conspiracy theory) hay thuyết ngờ vực là cách lý giải những vấn đề chính trị, kinh tế, xã hội theo hướng gán cho chúng những âm mưu bí mật của các thế lực ngầm đứng đằng sau.
Một giả thuyết âm mưu là một giả thuyết mang tính giải thích theo đó buộc tội một nhóm người hay một tổ chức gây nên hay đứng đằng sau một sự kiện hoặc một hiện tượng gây ảnh hưởng lớn về kinh tế, chính trị, xã hội.
Nói nôm na, một khi sự việc gì đó có tính đại chúng nhưng chưa giải thích được từ giới khoa học, người đại diện và các nhà chức trách thì dư luận thường đưa ra thuyết âm mưu.
Hiện nay, những thuyết âm mưu như thế đầy rẫy trên mạng xã hội Facebook. Dù một sự kiện nhỏ hay lớn, khi chưa có sự giải thích rõ ràng, chính thức, những cá nhân đều đưa ra thuyết âm mưu.
Như sự kiện cá chết hàng loạt ở vùng biển thuộc 4 tỉnh miền Trung nước ta. Lúc cơ quan chức năng chưa công bố chính thức Formosa là thủ phạm, nhiều thuyết âm mưu nhan nhản trên Facebook.
Trong đó phải nói đến những thế lực thù địch đưa tin lý giải theo suy đoán cảm tính làm dư luận thêm phần hoang mang.
Nguy hiểm hơn, những thuyết âm mưu như thế lại được các bạn trẻ vô tình tag, share, like, comment... một cách cuồng nhiệt làm cho sự việc thêm rối ren hơn.
Chẳng những vấn đề trong nước mà ngay cả tình hình quốc tế, như sự việc quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đảo chính lật đổ Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan (nhưng bất thành) vừa qua cũng được cư dân Facebook đưa vào thuyết âm mưu rầm rộ.
Đồng ý rằng, một khi sự việc chưa thỏa đáng hoặc chưa có công bố chính thức hợp pháp thì một cá nhân có quyền ngờ vực vào một vấn đề gì đó. Tuy nhiên, sự nghi ngờ bao giờ cũng giết chết lòng tin, trước tiên là ngay chính ở bản thân chúng ta.
Và càng kinh khủng hơn chính chúng ta đưa sự ngờ vực ấy thành văn bản, truyền miệng (qua clip) trên Facebook làm nhiễu loạn thông tin, gây hoang mang dư luận.
Đã có một số người rất tin vào thuyết âm mưu trên Facebook (do tính ly kỳ) rồi mang câu chuyện ấy đi truyền miệng với mức độ lan tỏa chóng mặt. Điều ấy không nên chút nào, vì theo ông bà mình bảo đó là kiểu “ăn ốc nói mò”.
Vì vậy, khi sự việc chưa sáng tỏ, mọi người nên bình tĩnh chờ thông tin chính thức, chuẩn xác từ cơ quan chức năng. Không nên a dua theo thuyết âm mưu khiến tình hình an ninh bất ổn, tạo điều kiện cho mầm mống thù địch thêm lớn mạnh.
Và hơn hết, cơ quan chức năng cũng cần có những động thái nhanh nhạy trong công tác tìm ra nguyên nhân sự việc để đập tan thuyết âm mưu.
Đồng thời, các ban ngành địa phương, trung ương cũng cần mở tài khoản Facebook để tương tác với dân, giúp dân có cái nhìn đúng đắn về sự việc, có niềm tin định hướng hơn là chới với giữa rừng thuyết âm mưu trên Facebook.
NGUYỄN THANH VŨ