Phát triển hợp tác xã- phá bỏ rào cản, lối mòn tư duy

Với định hướng phát triển phù hợp tình hình mới, thời gian qua, kinh tế tập thể mà nòng cốt là hợp tác xã (HTX) đã có bước phát triển, từng bước đổi mới, thích ứng ngày càng tốt hơn trong cơ chế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế. Nhiều HTX thành lập mới đa dạng về đối tượng tham gia, lĩnh vực và địa bàn hoạt động, theo các nguyên tắc cơ bản về tổ chức và hoạt động của mô hình HTX kiểu mới.

Tỉnh có nhiều chính sách hỗ trợ, phát triển hợp tác xã. Trong ảnh: Sản xuất tàu hủ ky (xã Mỹ Hòa- TX Bình Minh).

Xuất hiện “điểm sáng” HTX

Có thể kể đến những HTX như: HTX Nông nghiệp cam sành organic Trà Ôn, HTX Nông nghiệp Tích Khánh, HTX Nông nghiệp Hồi Tường,... Không chỉ nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh, mà những HTX còn tăng lợi ích cho thành viên.

Được đánh giá là một trong những HTX nông nghiệp hoạt động hiệu quả, mang lại lợi nhuận cao nhờ liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ theo chuỗi giá trị, Chủ tịch HĐQT, Giám đốc HTX Sản xuất dịch vụ nông nghiệp Tấn Đạt (xã Trung Ngãi- Vũng Liêm) Đoàn Văn Tài cho biết không chỉ cùng nông dân chung tay làm giàu, HTX còn đặt ra nhiệm vụ nâng cao nhận thức của thành viên về kinh tế HTX, gắn kết chặt chẽ với HTX, ý thức vệ sinh an toàn lao động, bảo vệ môi trường trong sử dụng phân thuốc nên hàng năm đều có nông dân xin tham gia và liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm.

Đến nay, HTX đã sản xuất thành công 40ha lúa hữu cơ, tự xay gạo, đóng gói và bán ra thị trường. Nhờ có thương hiệu, tích cực quảng bá giới thiệu sản phẩm, HTX đã ký được nhiều hợp đồng tiêu thụ với số lượng hàng chục tấn gạo mỗi tháng.

Trong khi đó, với 30 thành viên canh tác trên 50ha, sau khi được thành lập năm 2017, HĐQT HTX Nông nghiệp cam sành organics Trà Ôn bắt tay tuyên truyền, vận động nhân dân tích cực góp vốn, học tập chuyển giao khoa học kỹ thuật canh tác, cung cấp phân bón và bao tiêu đầu ra cho thành viên.

Qua đó, HTX đã xây dựng vùng nguyên liệu sản xuất an toàn hữu cơ và hữu cơ organics cho vùng cam sành.

Đến nay, HTX đã tổ chức được dịch vụ cung ứng gần 100 tấn phân bón, thuốc trừ sâu hữu cơ organics và tổ chức thu mua bao tiêu hàng trăm tấn sản phẩm cam sành đạt chuẩn organics cho thành viên HTX và được đánh giá có hội đồng quản trị năng động, năng lực, có liên doanh liên kết theo chuỗi giá trị, làm tốt công tác xã hội, phù hợp với xu thế phát triển (sản phẩm hữu cơ), có hiệu quả và có triển vọng trong tương lai trên địa bàn tỉnh.

Phá bỏ lối mòn tư duy

Song, hiện khó khăn của HTX Cam sành organics Trà Ôn cũng như phần lớn HTX trên địa bàn là quy mô sản xuất nhỏ, manh mún, nguồn vốn góp của thành viên còn hạn chế, cho nên hoạt động sản xuất, kinh doanh gặp nhiều khó khăn.

Cùng với đó, thiếu đội ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật để tư vấn, hướng dẫn quy trình kỹ thuật cho các xã viên. Giám đốc HTX đa số không có khả năng xây dựng kế hoạch kinh doanh, chưa phân tích được báo cáo tài chính.

Điều này cũng được BCĐ Đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, HTX tỉnh đánh giá là “còn thiếu và yếu” nên chưa thu hút nhiều người tham gia. Đến cuối năm 2019, toàn tỉnh thành lập mới chỉ 22 HTX (giảm 4,38% so với cùng kỳ năm 2018) và 1 liên hiệp HTX; giải thể 3 HTX yếu kém.

Nông dân cần ổn định đầu ra nông sản để an tâm tham gia vào hợp tác xã.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp- PTNT- Nguyễn Thành Một cho rằng, vấn đề giá cả thị trường nhiều mặt hàng thiếu ổn định, chi phí đầu vào sản xuất cao cũng là nguyên nhân khiến HTX khó lớn mạnh. Bởi khi đó, thành viên HTX sẽ dễ gặp rủi ro trong khâu sản xuất và tiêu thụ, dẫn đến khó mạnh dạn góp vốn đầu tư mở rộng liên kết sản xuất.

Để khắc phục những hạn chế trong phát triển kinh tế tập thể, thời gian qua Tỉnh ủy, UBND các cấp đã triển khai nhiều dự án, giải pháp thiết thực hỗ trợ như: tiến hành củng cố HTX yếu về tổ chức bộ máy quản lý và xây dựng phương án sản xuất, kinh doanh; hỗ trợ cán bộ trẻ tốt nghiệp CĐ, ĐH về làm việc tại HTX; ban hành Quyết định số 1442/QĐ-UBND phê duyệt Dự án Xây dựng mô hình liên kết sản xuất lúa gắn với tiêu thụ theo chuỗi giá trị tỉnh Vĩnh Long giai đoạn 2018- 2020... Và gần đây Sở Kế hoạch- Đầu tư đã trình UBND tỉnh phê duyệt Đề án hỗ trợ HTX giai đoạn 2019- 2023.

Để từng bước xây dựng mô hình HTX kiểu mới, tỉnh đã kịp thời tháo gỡ những khó khăn, tập trung xây dựng và từng bước thực hiện nhân rộng mô hình, hỗ trợ các HTX liên kết chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ tại các vùng nguyên liệu tập trung có lợi thế cạnh tranh như: khoai lang, đậu bắp xanh, cải xà lách, cải xoong, bưởi Năm Roi, cam sành,…

Định hướng trong năm 2020 thành lập mới 20 HTX; 2 liên hiệp HTX; tốc độ tăng trưởng doanh thu bình quân hàng năm trên 12%; thu nhập bình quân của người lao động tăng 10% và trên 90% HTX hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu quả, trong đó có 50% HTX được đánh giá phân loại khá trở lên.

Cho rằng, chỉ có phá bỏ những rào cản, lối mòn trong tư duy, cởi trói cho ruộng đồng, hướng đến nền sản xuất nông nghiệp công nghệ cao mới có thể nâng tầm cho ngành nông nghiệp, ông Trần Hoàng Tựu- Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng BCĐ Đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, HTX- cho biết kế hoạch cụ thể trong năm 2020 là sẽ tập trung chỉ đạo thực hiện chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển HTX nhằm giúp cho các HTX được thụ hưởng các chính sách hỗ trợ của Nhà nước; đẩy mạnh công tác xúc tiến thương mại, hỗ trợ các HTX xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu để nâng giá trị sản phẩm, tăng khả năng tiếp cận thị trường liên kết với doanh nghiệp làm ăn lớn.

UBND tỉnh phê duyệt Đề án hỗ trợ HTX chỉ đạo điểm của Tỉnh ủy giai đoạn 2019- 2023, đang triển khai kế hoạch xây dựng mô hình liên kết sản xuất lúa gắn với tiêu thụ theo chuỗi giá trị tỉnh Vĩnh Long; triển khai tư vấn, hướng dẫn cách xây dựng phương án sản xuất kinh doanh cho 5 HTX gồm: HTX Nông nghiệp Hồi Tường, HTX Nông nghiệp Tân Mỹ, HTX Nông nghiệp Vinh Phát, HTX Dịch vụ nông nghiệp Tấn Đạt, HTX Liên kết chuỗi thủy sản an toàn Vĩnh Long.

Bài, ảnh: NGUYỄN HOÀNG