Phòng, chống ngập cho lúa Đông Xuân

Cần bố trí máy bơm công suất lớn, bơm tập trung đề phòng cứu lúa Đông Xuân bị ngập úng.

Vụ lúa Đông Xuân hàng năm của tỉnh Vĩnh Long được xuống giống vào các tháng cuối năm nên thường bị ngập úng do mưa lớn, triều cường, lũ cuối vụ. Để đảm bảo an toàn thì khâu thủy lợi, chăm sóc và chọn đúng thời điểm xuống giống sẽ giúp cho vụ lúa quan trọng nhất trong năm này thắng lợi.

Triều cường, mưa lớn còn nhiều

Mùa mưa năm nay được dự báo kết thúc muộn, khoảng đầu tháng 12. Trong 3 tháng tới, mưa vẫn còn nhiều, tổng lượng mưa ở khu vực Nam Bộ cao hơn từ 20 - 40% so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ. Mùa bão trên Biển Đông có khả năng kết thúc muộn, sẽ còn khoảng 2 - 3 cơn bão nữa ảnh hưởng đến đất liền nước ta, có khả năng tháng 1/2023 vẫn xuất hiện xoáy thuận nhiệt đới trên khu vực Nam Biển Đông, sẽ đóng góp thêm lượng mưa gia tăng trong khu vực này, có khả năng gây bất lợi cho vụ Đông Xuân 2022 - 2023.

Những đợt mưa lớn trên diện rộng vào cuối tháng 9, trong tháng 10/2022 và đợt triều cường lịch sử vào rằm tháng 9, đầu tháng 10 âl vừa qua và dự báo về nguồn nước, mưa bão trong thời gian tới có khả năng sẽ tác động vào sự quyết định xuống giống vụ lúa Đông Xuân năm nay ở một số địa bàn trong tỉnh. Bởi nhiều công trình thủy lợi, giao thông bộ bị xuống cấp sau các đợt triều cao, cần sớm được khắc phục lại để đảm bảo an toàn khi xuống giống lúa.

Do vậy, ở những vùng còn kém an toàn với triều cường cần được tổ chức gia cố lại bờ bao, cống đập cho vững trước khi quyết định thời điểm xuống giống. Những trạm bơm điện cố định đã được xây dựng trước đây cần được tu sửa lại và dự phòng thêm máy bơm có công suất lớn, có thể cơ động được (loại máy bơm dầu có công suất bơm trên 500 m3/giờ) để phòng bơm tát chống ngập cứu lúa. Đồng thời tổ chức lại các tổ bơm tát ở các ấp, HTX, tổ hợp tác sản xuất nông nghiệp để vận hành máy bơm tiêu chống ngập úng. Vì thực tế cho thấy, khi cánh đồng rộng lớn bị ngập nước, chỉ có máy bơm công suất lớn mới tiêu thoát nước nhanh, bơm nhỏ trong dân không bơm kịp.

Cứu lúa khi bị nước “chụp”

Hàng năm, hai đợt xuống giống lúa Đông Xuân (đợt 2 và 3, nhằm hai con nước rằm tháng 10 và rằm tháng 11) thường hay bị nước “chụp” của những đợt triều cường và mưa, bão cuối năm. Vào thời gian đó, cứu lúa sẽ khó khăn hơn khi gặp phải triều cường kết hợp với mưa dầm. Vùng gần sông lớn có thể lợi dụng thủy triều để tiêu thoát cho ruộng bị ngập, còn ở vùng xa sông lớn, nước kinh, rạch hầu như “cầm thủy”, tiêu thoát khó khăn do chênh lệch mức nước giữa đồng và kinh, rạch thấp, vì vậy để lúa không bị ngập úng gây chết giống ở vùng này chỉ còn cách là bơm tiêu thoát nước thường xuyên.

Theo khuyến cáo của các chuyên gia, nếu ruộng lúa mới sạ bị ngập tùy theo tình trạng giống mà có cách cứu lúa khác nhau. Đối với ruộng mới sạ hoặc lúa đã ra lá non mà bị ngập do triều cường kết hợp mưa dầm thì không nên tháo nước cạn mặt ruộng trong lúc có mưa, mà chỉ nên rút nước ra khỏi ruộng từ từ, chờ mưa dứt hẳn mới tháo cạn. Vì tháo cạn lúc đó sẽ làm cho hạt giống hoặc lúa non bị lấp vào bùn bởi những hạt mưa rơi xuống, lâu ngày làm cho hạt giống bị thối, nếu là lúa non thì sẽ bị nằm bẹp xuống đất rất khó phục hồi.

Đối với những ruộng lúa bị chết giống dưới phân nửa mà rễ lúa còn lại vẫn trắng, thân mềm, chưa bị thối thì không nên rút cạn hết nước, mà chỉ nên rút nước dần ra khỏi ruộng, đến khi lúa nhú đọt non thì tiến hành bón phân và giặm lại những chỗ lúa chết. Sau khi cấy giặm, cần bón thêm phân đạm, kali để lúa mau phục hồi.

Đối với lúa bị ngập nặng ở giai đoạn đẻ nhánh cũng cần rút nước bớt nhưng giữ lại lớp nước trên ruộng từ 2 - 3cm để tránh lúa bị đổ ngã và cấy giặm những chỗ lúa bị chết để bảo đảm mật độ. Sau khi cấy giặm, bón thúc thêm phân bón cho lúa mau phục hồi.

Bài, ảnh: TRUNG CHÁNH