Gỡ điểm nghẽn dịch vụ logistics cho nông sản đồng bằng

Có đủ các loại hình vận tải nhưng hệ thống cho logistics khu vực ĐBSCL lại thiếu tính liên kết đồng bộ.

(VLO) “Điểm nghẽn lớn nhất đối với phát triển kinh tế ĐBSCL chính là hệ thống logistics kết nối tất cả các bên trong toàn bộ chu trình sản xuất tới tiêu dùng. Chi phí logistics tại ĐBSCL đang là gánh nặng đối với năng lực cạnh tranh của các sản phẩm sản xuất ra tại ĐBSCL”- đó là đánh giá của ông Nguyễn Thành Phong- Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương về dịch vụ logistics ĐBSCL.

Theo đó, để hoàn thiện chuỗi dịch vụ logistics cho nông sản (NS) ĐBSCL, nhiều giải pháp đã được đề ra nhằm nâng cao giá trị kinh tế, phát huy tiềm năng vốn có của ĐBSCL.

ĐBSCL: Chi phí logistics cao nhất cả nước

Theo Bộ Công thương, ĐBSCL đang là khu vực có chi phí logistics cao nhất, chiếm đến 30% giá thành sản phẩm, mâu thuẫn với đóng góp về hàng hóa của vùng.

Mặc dù có đủ các loại hình vận tải sông- biển- bộ- hàng không nhưng hệ thống cho logistics ĐBSCL lại thiếu tính liên kết đồng bộ, kết cấu hạ tầng không đáp ứng nhu cầu thực tế.

Thiếu hệ thống cảng biển, nhất là cảng nước sâu cho tàu vận chuyển container xuất khẩu, thiếu các trung tâm logistics trọng điểm và các hệ thống trung tâm vệ tinh, thiếu bãi container rỗng, hệ thống kho ở các cảng, đơn vị kiểm định vệ sinh an toàn thực phẩm, chiếu xạ đạt chuẩn...

Sở hữu hệ thống kînh rạch dày đặc nhưng đặc trưng luồng lạch khác biệt giữa các địa phương nên nhìn chung ĐBSCL không hình thành tuyến vận tải thủy nội địa có tải trọng riêng biệt.

Các sà lan cũng không thể vận tải tối đa tải trọng cho phép do hạn chế chiều cao tĩnh không của những cây cầu phục vụ giao thông đường bộ, trọng tải sà lan chỉ ở mức từ 1.500- 3.500 tấn.

Phần lớn hàng hóa xuất nhập khẩu phải trung chuyển qua các cảng Cát Lái ở TP Hồ Chí Minh và Cái Mép- Thị Vải của Bà Rịa- Vũng Tàu gây tốn nhiều thời gian và chi phí, ảnh hưởng đến sức cạnh tranh hàng hóa trên thị trường.

Ông Phạm Tấn Công- Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho biết: ĐBSCL hiện là vùng sản xuất và xuất khẩu lương thực, thực phẩm, thủy hải sản và trái cây lớn nhất của cả nước, đóng góp hơn 90% sản lượng gạo xuất khẩu; 65% sản lượng thủy sản; 70% sản lượng trái cây xuất khẩu...

Tuy nhiên, hầu hết NS phải vận chuyển qua nhiều địa điểm và đưa lên TP Hồ Chí Minh để xuất đi nơi khác khiến chi phí vận tải doanh nghiệp phải gánh cao hơn từ 10- 40%.

Ông Nguyễn Thành Phong đánh giá: Trong những năm qua, ĐBSCL đã khai thác tốt được những lợi thế so sánh của mình và bước đầu thành công trong cơ cấu lại nông nghiệp theo hướng xoay trục sản phẩm chủ lực thủy sản- trái cây- lúa gạo chất lượng cao, đời sống vật chất và tinh thần của người dân được nâng lên.

Đã hình thành các mô hình chuyên canh lúa, cây ăn trái và thủy sản, áp dụng công nghệ cao, tạo ra khối lượng hàng hóa lớn, hiệu quả, tăng lợi thế cạnh tranh trên thương trường quốc tế.

Tuy nhiên điểm nghẽn lớn nhất đối với phát triển kinh tế ĐBSCL chính là hệ thống logistics kết nối tất cả các bên trong toàn bộ chu trình sản xuất tới tiêu dùng. Chi phí logistics tại ĐBSCL đang là gánh nặng đối với năng lực cạnh tranh của các sản phẩm sản xuất ra tại ĐBSCL.

Phát triển hệ thống logistics: Giải pháp cấp bách

Theo ông Nguyễn Thành Phong, phát triển hệ thống logistics cho NS ĐBSCL là một giải pháp cấp bách hiện nay để nâng cao năng lực cạnh tranh cho NS Việt Nam nói chung và sự phát triển bền vững cho NS ĐBSCL nói riêng.

“Sự xuất hiện của những hạt lúa, trái xoài, trái bưởi,… của ĐBSCL trên kệ của các siêu thị lớn trên thế giới chính là những đại sứ thương hiệu đầu tiên cho các sản phẩm Việt Nam xâm nhập thị trường thế giới.

Mở rộng sự hiện diện của sản phẩm ĐBSCL tất yếu đòi hỏi phải phát triển hệ thống logistics cho NS ĐBSCL một cách tương xứng”- ông Nguyễn Thành Phong nhận định.

Để NS ĐBSCL có thể cạnh tranh được so với các nước trong khu vực và vươn tầm thế giới, ông Phạm Tiến Hoài- Giám đốc Công ty TNHH MTV Thực phẩm Hạnh Nguyên, cho rằng: Bắt buộc phải hình thành các trung tâm logistics chuyên cho NS. Mục tiêu của trung tâm là làm sao giảm được chi phí logistics từ 30% xuống còn 15% giá thành sản phẩm.

Tại những trung tâm này sẽ có tất cả các dịch vụ để phục vụ và hỗ trợ cho các loại NS từ khâu thu mua đến phân loại, lựa rửa, đóng gói, chiếu xạ tiệt trùng, bảo quản lạnh cho đến thông quan xuất khẩu. Và tại những trung tâm này sẽ giải quyết được các khó khăn của 3 nhà: nhà nông, nhà sản xuất và nhà nhập khẩu.

Còn theo ông Trần Thanh Hải- Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương), cần hoàn thiện đồng bộ kết cấu hạ tầng phục vụ logistics như: Đẩy mạnh đầu tư, tận dụng lợi thế sẵn có của phương thức vận tải đường thủy; cải tạo, nâng cấp các luồng tàu biển chính trong khu vực.

Bên cạnh đó, phát triển cảng biển gắn với các trung tâm sản xuất hàng hóa, kêu gọi đầu tư cảng ngoài khơi để đảm nhận vai trò cảng cửa ngõ, đáp ứng nhu cầu xuất nhập khẩu trực tiếp cho vùng.

Để phát triển trung tâm logistics theo vùng cho NS, ông Nguyễn Thành Phong cho rằng: Cần phải xây dựng được các trung tâm logistics lớn, các doanh nghiệp logistics đủ tiềm lực để khép kín hệ sinh thái logistics với giải pháp tích hợp đầu cuối từ vận tải quốc tế bằng đường biển sang logistics nội địa với hệ thống kho bãi, môi giới hải quan, công nghệ vận tải đường bộ, qua đó giúp tiết kiệm được chi phí nhờ quy mô.

Phát triển các trung tâm logistics lớn, với các doanh nghiệp đủ tiềm lực để cạnh tranh với các doanh nghiệp nước ngoài ngay tại Việt Nam là rất cần thiết hiện nay. Bên cạnh đó, cần chú trọng phát triển nguồn nhân lực có chất lượng cao phục vụ dịch vụ vận tải, logistics đáp ứng được nhu cầu trong nước và quốc tế.

Bài, ảnh: TRÀ MY