Tổ chức sản xuất- không chỉ là hình thức

Liên kết sản xuất trên cánh đồng lớn ở Tân Long (Mang Thít) mang lại hiệu quả cao.

Hình thức tổ chức sản xuất, là tiêu chí thứ 13 trong 19 tiêu chí xã nông thôn mới (NTM). Khi kết thúc giai đoạn 1 (2011- 2015) toàn tỉnh đã có 89/89 (100%) xã đạt được tiêu chí này. Tuy nhiên, đích đến trong xây dựng NTM không chỉ để đạt tiêu chí mà cần có các giải pháp hữu hiệu để nâng cao hiệu quả sản xuất, nâng cao thu nhập, nâng cao mức sống của người dân nông thôn.

Tiêu chí dễ đạt

Theo quy định, yêu cầu của tiêu chí: có ít nhất 1 hợp tác xã (HTX) hoặc tổ hợp tác (THT) có đăng ký, hoạt động đạt hiệu quả trong sản xuất, kinh doanh, dịch vụ.

Từ quy định giản đơn nên khi áp quy chuẩn tiêu chí vào thực tế tình hình tổ chức sản xuất kinh tế tập thể trong sản xuất nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ, nhiều xã đương nhiên đạt tiêu chí 13.

Theo thống kê của Văn phòng điều phối xây dựng NTM tỉnh, đến cuối năm 2014, có 85 xã đạt tiêu chí hình thức tổ chức sản xuất, và kết thúc giai đoạn 1 (2011- 2015) toàn tỉnh đã có 89/89 xã đạt.

Nhiệm vụ xây dựng NTM của các xã giai đoạn 2016- 2020 chỉ đề ra mục tiêu là tiếp tục nâng chất các tiêu chí đã đạt, trong đó có tiêu chí hình thức tổ chức sản xuất. Có thể dẫn ra một vài xã như An Phước (Mang Thít) năm 2016 toàn xã có 16 THT sản xuất hoạt động từ khá trở lên; xã Thới Hòa (Trà Ôn), toàn xã có 4 THT sản xuất.

Trong đó, có 3 tổ hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, 1 tổ hoạt động trong lĩnh vực phi nông nghiệp. Đó là THT tách vỏ hạt điều ở ấp Ninh Thuận gồm 3 tổ viên với 95 lao động, hàng năm đều ký hợp đồng liên kết với Công ty Phúc An- Bình Dương, được công nhận hoạt động có hiệu quả, kinh phí ngân sách tỉnh hỗ trợ 150 triệu đồng.

Được Sở Kế hoạch- Đầu tư phúc tra công nhận đạt tiêu chí Hình thức tổ chức sản xuất vào tháng 3/2016; xã Hiếu Nhơn (Vũng Liêm) cho biết, xã mới thành lập 1 HTX nông nghiệp và 2 THT; nâng tổng số xã hiện có 1 HTX nông nghiệp và 17 THT hoạt động tốt.

Trong đó, có 4 tổ sản xuất lúa giống, 5 tổ cánh đồng mẫu, 1 tổ lúa- cá và 7 tổ sản xuất cánh đồng mẫu mới thành lập, chất lượng hoạt động: 1 tổ xuất sắc, 13 tổ khá, 1 tổ trung bình, 2 tổ mới thành lập; xã Thuận An (TX Bình Minh) cũng cho biết, xã tập trung củng cố BCĐ kinh tế hợp tác của xã đảm bảo hoạt động tốt, lãnh đạo phát triển kinh tế hợp tác trên địa bàn xã.

Đến nay, xã có 2 HTX được kiểm tra đánh giá hoạt động tốt là HTX cải xà lách xoong an toàn đạt 66 điểm, HTX xây dựng Phước Lộc đạt 90 điểm. Các HTX đảm bảo hoạt động có hiệu quả trong sản xuất, kinh doanh, dịch vụ theo quy định, có hợp đồng liên kết với doanh nghiệp; theo báo cáo của xã Thành Trung, hiện xã có 2 trang trại (1 trang trại nuôi heo, 1 trang trại nuôi gà).

Xã cũng đã củng cố và sát nhập còn 27 THT sản xuất, trong đó có THT số 1 Thành Sơn hoạt động hiệu quả, được xếp loại tốt. Hiện xã cũng đang hoàn chỉnh 8 hồ sơ THT đạt theo yêu cầu quy định.

Cần nâng cao chất lượng

Trên thực tế, theo ghi nhận của chúng tôi chưa nghe BCĐ xây dựng NTM địa phương nào kêu khó trong thực hiện tiêu chí hình thức tổ chức sản xuất. Do quy định đạt tiêu chí không khó và việc xây dựng kinh tế hợp tác cũng được quan tâm.

Theo đánh giá của Liên minh HTX tỉnh, đối với kinh tế tập thể còn nhiều việc cần tiếp tục tập trung làm, nhất là trong giai đoạn cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp gắn với xây dựng NTM, nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn.

Đến cuối năm 2016 toàn tỉnh có 105 HTX và 1 Liên hiệp HTX, trong khi số thành lập mới 10 HTX thì con số làm ăn kém hiệu quả phải giải thể cũng 10 HTX; có 1.575 THT, giảm 259 THT so với cuối năm 2015.

Tham gia THT sản xuất và tiêu thụ, nhà vườn ở xã Thanh Bình (Vũng Liêm) có lợi hơn.

Tình trạng yếu kém của kinh tế tập thể chưa được khắc phục triệt để. Tuy nhiên, qua các mô hình cánh đồng mẫu, HTX tiểu thủ công nghiệp, THT dịch vụ… đã xuất hiện nhiều mô hình liên kết tổ chức sản xuất, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nên mang lại giá trị sản lượng tăng, chi phí sản xuất giảm, từ đó thu nhập và đời sống của thành viên HTX, tổ viên THT được nâng lên.

Cũng do quy định dễ nên nhiều xã đạt tiêu chí từ rất sớm, và đến nay nhiều nơi vẫn duy trì các THT theo hình thức quản lý 3 khâu trong sản xuất nông nghiệp, cụ thể là sản xuất lúa.

Phần lớn các THT chỉ quản lý về giống, lịch thời vụ, thủy lợi, hoặc khâu làm đất, thu hoạch; một số THT ươm cây giống, con giống nhưng quy mô nhỏ bé; một số HTX và THT chỉ tham gia thực hiện liên kết trong khâu tiêu thụ nông sản hoặc chỉ quản lý về kỹ thuật trồng trọt.

Cá biệt THT dịch vụ sản xuất lúa trọn gói như của Ấp 9 (xã Mỹ Lộc) vẫn chưa phát huy và nhân rộng được. Vì vậy, HTX và THT sản xuất trong thực hiện chương trình xây dựng NTM chưa thể hiện được vai trò nòng cốt của mình.

Hình thức tổ chức sản xuất đang cần quy mô đủ lớn để chi phối kinh tế địa phương phát triển theo yêu cầu của giai đoạn mới, nên rất cần những quy chuẩn thật sự chặt chẽ rõ ràng hơn để làm căn cứ thực hiện.

BCĐ xây dựng NTM các cấp cũng đã xác định kinh tế hợp tác có vai trò cực kỳ quan trọng trong tổ chức sản xuất để thực hiện tốt chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM hiện nay.

Tìm các giải pháp nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các HTX và THT sản xuất, làm nền tảng thúc đẩy cho sự liên minh, liên kết cùng các doanh nghiệp, để nâng cao chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ nhằm không ngừng nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn, đáp ứng mục tiêu thu nhập không ngừng tăng hàng năm của chuẩn NTM.

Bài, ảnh: TRẦN ÚT