Mưa có cứu được vườn cây, ruộng lúa nhiễm mặn?

Vĩnh Long đã bắt đầu chuyển sang mùa mưa. Hầu hết các nơi trong tỉnh đều có mưa to. Những cơn mưa được đánh giá là “mưa vàng” giúp giải cơn khát khô hạn nhưng mưa có cứu được vườn cây, ruộng lúa đã nhiễm mặn?

Đo độ mặn trong nước và đất tại vườn có sầu riêng bị héo lá chết cây.

Qua thực tế khảo sát tại các địa phương có vườn cây, ruộng lúa, rau màu ảnh hưởng hạn, mặn như Vũng Liêm, Trà Ôn và Mang Thít, tình trạng vườn cây trái héo lá, chết cây, ruộng lúa úa vàng vẫn còn xảy ra. Thống kê gần đây thì diện tích thiệt hại vẫn tiếp tục tăng thêm.

Tại Vũng Liêm, 2 xã Thanh Bình và Quới Thiện có diện tích vườn cây trái thiệt hại từ 30- 70% là trên 600ha và thiệt hại trên 70% có hơn 300ha.

Một số diện tích lúa chuẩn bị thu hoạch ở xã Hiếu Thành cũng bị héo úa, giảm năng suất nghiêm trọng. Diện tích thiệt hại này chỉ mới phát sinh gần đây và chưa được thống kê trước đó.

Tại Mang Thít thời gian gần đây, trên cây sầu riêng xuất hiện tình trạng rụng lá, chết cây. Thống kê sơ bộ có 10,2ha ở ấp Tân An B và Mỹ Long (xã Chánh An).

Còn tại Trà Ôn, hiện mức độ thiệt hại do hạn, mặn vẫn tiếp tục xảy ra trên lúa đòng trổ ở các xã: Thới Hòa, Nhơn Bình, Hòa Bình. Địa phương vẫn đang tiếp tục thống kê diện tích này.

Thời gian gần đây, mặc dù có mưa to góp phần đáng kể vào việc rửa mặn. Tuy nhiên, do bộ rễ cây trồng đã bị tổn thương trong thời gian nhiễm mặn nên đòi hỏi chăm sóc đúng cách thì mới nâng cao khả năng phục hồi của cây.

Qua khảo sát, một số diện tích lúa giai đoạn trổ chín có biểu hiện giảm năng suất, héo úa ngoài đồng. Nguyên nhân do ảnh hưởng xâm nhập mặn, nhiều khả năng do tình trạng khô hạn trước đó làm cho đất nứt nẻ khiến phèn tấn công.

Theo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Sở Nông nghiệp- PTNT), khi cây trồng bị nhiễm mặn thì biểu hiện ức chế sinh trưởng là đặc trưng rõ rệt nhất do các chức năng sinh lý bị kiềm hãm. Nồng độ muối càng cao thì kiềm hãm sinh trưởng càng mạnh.

Tùy theo từng loại cây trồng mà khả năng chống chịu được mặn, hạn, phèn khác nhau. Tuy nhiên, giai đoạn mẫn cảm dễ bị tổn thương nhất của cây trồng là giai đoạn cây non, giai đoạn trổ hoa, đậu trái. Nếu độ mặn từ 4‰ trở lên thì môi trường đất sẽ bị ảnh hưởng.

Theo TS Huỳnh Kim Định- Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, giải pháp kỹ thuật khắc phục khi đã bị nhiễm mặn là thực hiện biện pháp rửa mặn.

Xây dựng hệ thống kinh mương thoát nước rửa mặn ra khỏi ruộng và kinh tưới lấy nước ngọt để thay thế nước mặn làm ngọt hóa đất. Kinh mương thoát nước rửa mặn đào sâu, đủ độ dài để rút mặn xuống sâu và thoát nước ngầm chứa muối đi xa.

Bón vôi trong thời gian làm đất khoảng 500- 1.000 kg/ha giúp cho cây lúa có khả năng tăng tích lũy nồng độ proline cao để điều chỉnh thẩm thấu, gia tăng khả năng hút nước của cây, hạn chế việc hấp thụ và vận chuyển Na+, Cl- từ rễ vào thân cây (là những chất độc có trong nước mặn gây hại cho cây), do đó giúp cây tăng khả năng chống chịu mặn.

Trên những loại đất vừa nhiễm mặn vừa có phèn thì nên bón loại vôi nung (CaO) để vừa giúp rửa mặn vừa giúp hạ phèn.

Trong trường hợp cây trồng bị nhiễm mặn, bằng biện pháp kỹ thuật canh tác có thể gia tăng khả năng chịu mặn cho cây như bón phân qua lá, tăng cường bón phân hữu cơ, phân lân, Kali (lưu ý không nên sử dụng phân KCl), silic cho cây trồng, sử dụng Ure chậm tan…

Bài, ảnh: LÊ SƠN