5- 10% sản lượng nông sản được chế biến

Đó là thông tin do Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) vừa tổ chức.

Cũng theo CIEM, 90% công nghệ chế biến nông sản ở Việt Nam lại ở mức trung bình và lạc hậu của thế giới. Theo Cục Chế biến và phát triển thị trường nông sản (Bộ Nông nghiệp-PTNT), hiện cả nước có trên 7.500 cơ sở quy mô công nghiệp gắn với xuất khẩu và hàng vạn cơ sở chế biến nông sản nhỏ, lẻ, hộ gia đình với công nghệ và chất lượng đạt mức độ trung bình của thế giới.

Ngành công nghiệp chế biến nông sản góp phần phát triển kinh tế khu vực nông thôn và xây dựng nông thôn mới khi thu hút 1,6 triệu lao động với thu nhập bình quân 6 triệu đồng/người/tháng.

Tuy vậy, ông Vũ Huy Phúc- Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn (IPSARD) cho biết thêm: Đầu tư cho công nghiệp chế biến chưa tương xứng tốc độ phát triển của nông nghiệp. Hệ số đổi mới thiết bị trong những năm qua mới chỉ ở mức 7 %/năm (bằng 1/2- 1/3 mức tối thiểu của các nước khác).

Bên cạnh đó, việc tổ chức liên kết sản xuất- chế biến và tiêu thụ còn lỏng lẻo, chưa tạo được sự gắn kết chặt chẽ giữa công nghiệp chế biến với sản xuất nguyên liệu.

Đáng chú ý, theo đại diện IPSARD, việc tổ chức sản xuất, tận dụng phế phụ phẩm rất hạn chế, chưa khai thác hết tiềm năng.

Chẳng hạn, với sản lượng trên 40 triệu tấn lúa/năm đồng nghĩa mỗi năm có khoảng 40 triệu tấn rơm, 8 triệu tấn trấu và 4 triệu tấn cám có thể tạo nên những sản phẩm giá trị gia tăng ngoài gạo như dầu cám, thức ăn chăn nuôi, củi trấu, phân bón, giá thể nấm.

Song, trên thực tế, việc sử dụng các phế phụ phẩm này rất ít. Thêm vào đó, công nghiệp hỗ trợ trong chế biến gỗ hầu như chưa phát triển, mới chỉ có 26 doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm phụ trợ cho ngành chế biến gỗ…

Nhìn nhận về cơ hội phát triển ngành công nghiệp chế biến nông sản trong thời gian tới, các chuyên gia tỏ ý lạc quan. Bởi Việt Nam có nguồn nguyên liệu nông nghiệp phong phú. Thêm vào đó, nhu cầu các sản phẩm chế biến ngày càng tăng cao.

Để đạt được mục tiêu vào năm 2030, tốc độ tăng giá trị hàng nông sản qua chế biến đạt 7- 8 %/năm; trên 50% số cơ sở chế biến các mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực đạt trình độ công nghệ sản xuất tiên tiến; xây dựng, phát triển thành công một số tập đoàn, doanh nghiệp chế biến nông sản có quy mô lớn, hiện đại, năng lực cạnh tranh quốc tế cao…

Song song đó, Nhà nước cần đổi mới và hoàn thiện cơ chế, chính sách để khuyến khích phát triển các doanh nghiệp chế biến nông sản quy mô nhỏ và vừa tiêu thụ sản phẩm nông sản tại chỗ cho nông dân; xem xét bãi bỏ các rào cản, thủ tục hành chính, quy định điều kiện kinh doanh không cần thiết, bất hợp lý, hỗ trợ doanh nghiệp và thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh.

HOÀNG HÀ