"Bà con còn đói không các đồng chí?"

Thủ tướng Võ Văn Kiệt thăm bà con dân tộc thiểu số làng Tum 2 (huyện Chư Pả, tỉnh Gia Lai) tháng 2/1996. Ảnh: Tư liệu

Thủ tướng Võ Văn Kiệt là nhà lãnh đạo xuất sắc trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước sau chiến tranh.

Ông là một trong những “kiến trúc sư” tài danh, nổi tiếng trong thời kỳ đổi mới, tên tuổi của cố Thủ tướng luôn gắn với các công trình như: Trị An, Thác Mơ, Yaly, đường dây 500kV Bắc- Nam, cầu Mỹ Thuận, đường Hồ Chí Minh lịch sử, Nhà máy lọc dầu Dung Quất...

Không chỉ lo quốc kế, dân sinh ở tầm chiến lược, ông còn rất gần gũi với bà con vùng sâu, vùng xa. Nhân kỷ niệm 10 năm ngày Thủ tướng Võ Văn Kiệt về cõi vĩnh hằng, người viết bài này xin có đôi dòng về tình cảm của ông dành cho bà con dân tộc thiểu số Tây Nguyên.

Là phóng viên của một tờ báo ngành ở khu vực miền Trung nên cứ vào đầu mùa khô là tôi lại có cuộc hành trình lên Tây Nguyên rực nắng. Chính tôi cũng không biết vùng đất đỏ quạch, lồng lộng gió sương này có duyên nợ gì mà sau nhiều lần đặt chân tới lòng tôi vẫn cảm thấy có nhiều điều mới lạ.

Còn nhớ vào đầu hè năm 1996, tôi đón xe từ Đà Nẵng lên phố núi Pleiku, Gia Lai. Sau một đêm thức trắng, mệt lả, khi đến nơi tôi nghe anh Ksor Nham- Trưởng Phòng Bảo vệ Chính trị nội bộ- Công an tỉnh Gia Lai (nay là Trung tướng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hậu cần- Kỹ thuật, Bộ Công an) cho hay hôm qua Thủ tướng Võ Văn Kiệt về thăm, làm việc tại tỉnh Gia Lai.

Chuyến công tác lần này, Thủ tướng sẽ dành nhiều thời gian xuống cơ sở thăm hỏi, kiểm tra thực tế tình hình, đời sống của nhân dân- đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số.

Nghe vậy, tôi liền liên hệ với Văn phòng UBND tỉnh để xin được đi theo đoàn, song khi đến nơi thì Thủ tướng Võ Văn Kiệt cùng với các đồng chí lãnh đạo tỉnh Gia Lai đã đi máy bay trực thăng về huyện Ayun Pa.

Bị hụt hẫng và tuy giao thông khó khăn, nhưng quyết không bỏ lỡ dịp may hiếm có này, tôi cùng anh bạn đồng nghiệp ở Phòng Công tác Chính trị- Công an tỉnh dùng xe máy để theo. Chiếc xe máy luồn lách, băng qua các sườn đồi gập ghềnh đầy bụi đỏ, cuối cùng chúng tôi cũng về tới thị trấn Ayun Pa.

Lúc này, Thủ tướng Võ Văn Kiệt đang làm việc với Huyện ủy, UBND huyện Ayun Pa nhiều vấn đề quan trọng. Sau khi biết tôi là phóng viên, lực lượng bảo vệ cho tôi và anh bạn vào bên trong phòng làm việc tác nghiệp.

Không biết trước đó, Thủ tướng đã chỉ đạo những gì, song đến khi tôi vào trong phòng thì nghe Thủ tướng hỏi: “Cuộc sống đồng bào các dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa của huyện nhà hiện nay ra sao? Bà con còn đói không các đồng chí?

Tôi sốt ruột quá!” Ai cũng biết, Thủ tướng Võ Văn Kiệt có khuôn mặt điềm tĩnh, phúc hậu và nụ cười tươi tắn luôn đi trước cái bắt tay đầy thân thiện với tất cả mọi người nhưng tôi để ý khi hỏi những câu này, nét mặt Thủ tướng phảng phất nỗi buồn.

Lãnh đạo huyện lần lượt báo cáo tóm tắt tình hình phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh. Sau khi nghe báo cáo xong, Thủ tướng gợi mở nhiều hướng đi mới để Ayun Pa vận dụng trong cuộc hành trình hướng tới tương lai và dặn: “Phải chú trọng đến đời sống bà con ở các bản làng, bày cho họ cách làm ăn và giúp đỡ kịp thời, tuyệt đối không để họ đói”.

Chiều hôm đó, Thủ tướng cũng về với bà con huyện biên giới Đức Cơ rồi đến thăm dân làng xã Ia Dom.

Trong mái nhà rông cao vút của đại ngàn đầy nắng gió, hình ảnh Thủ tướng thật đơn sơ, bình dị đến lạ thường: Thủ tướng Võ Văn Kiệt ngồi xếp bằng dưới sàn nhà uống rượu cần, chuyện trò thoải mái với các già làng, trưởng bản, với nhiều chàng trai, cô gái Bana, Giarai,... song nếu ai tinh ý sẽ thấy Thủ tướng không vui, bởi bà con dân tộc thiểu số của xã biên giới xa xôi này còn quá nghèo về vật chất, lẫn tinh thần.

Thủ tướng Võ Văn Kiệt trèo từng bậc thang lên thăm công nhân xây dựng tuyến đường điện 500kV tại rừng Phước Sơn (Quảng Nam). Ảnh: Tư liệu

Qua một ngày thị sát 2 huyện Ayun Pa, Đức Cơ, biết rõ cuộc sống của đồng bào còn ngổn ngang bao thiếu thốn, chật vật, Thủ tướng nói với các đồng chí lãnh đạo tỉnh: “Từ lâu, Đảng, Nhà nước ta rất quan tâm, đầu tư cho Tây Nguyên thông qua các chương trình kinh tế- xã hội nhưng khi triển khai lại thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa các ngành, các cấp nên hiệu quả còn quá thấp. Vì vậy mới thấy chủ trương, chính sách là cần thiết nhưng việc làm như thế nào để đạt được mục tiêu chúng ta đề ra mới là yếu tố hết sức quan trọng”.

Thủ tướng còn ân cần căn dặn rất nhiều điều xoay quanh cuộc sống đồng bào dân tộc thiểu số như đề nghị Gia Lai phải nắm thật cụ thể cả tỉnh hiện giờ còn bao nhiêu hộ đang sinh sống rải rác ở các cụm dân cư nhỏ lẻ tại các bản, làng heo hút. Các hủ tục lạc hậu còn tồn tại nhiều không, đồng bào vùng sâu, vùng xa sống dựa vào cái gì là chủ yếu, họ đang thụ hưởng được gì về y tế, giáo dục...?

Nếu tiếp tục để bà con dân tộc thiểu số sống phân tán thưa thớt trong rừng thì việc chống chọi với đói nghèo, bệnh tật sẽ còn triền miên, dai dẳng.

Do đó chúng ta cần chọn những vùng đất tốt tươi, màu mỡ, thuận lợi về giao thông để xây dựng cơ sở hạ tầng, quy hoạch, bố trí tái định cư cho họ để dần dần cải thiện cuộc sống, bởi Gia Lai còn mênh mông đất ba-zan tươi tốt, rất thích hợp với cây cao su, cà phê, hồ tiêu... nhưng vẫn còn khao khát những bàn tay của con người.

Nếu không làm được việc này thì mục tiêu xóa đói, giảm nghèo may ra chỉ thực hiện được ở thành phố, thị trấn và những nơi thuận lợi về giao thông thôi.

Thủ tướng Võ Văn Kiệt cũng khẳng định, so với các tỉnh Tây Nguyên, Gia Lai có nhiều ưu thế lớn, có 5 khu công nghiệp như Bắc Biển Hồ, Chư Á- Trà Đa; Trà Bá- Hàm Rồng; Ayun Pa và An Khê đang sôi động, hối hả từng ngày, các vùng nguyên liệu của Gia Lai tăng vọt.

Đây là những cơ sở thu hút nguồn lao động không phải nhỏ nên lãnh đạo tỉnh quan tâm hơn nữa đến con em đồng bào dân tộc thiểu số, đưa số thanh niên vào các nông- lâm trường để họ có công ăn việc làm ổn định.

Thủ tướng còn dành thời gian vào Bệnh viện Đa khoa tỉnh Gia Lai thăm Anh hùng Núp- người con của đồng bào Bana, của buôn làng Stơr đã dũng cảm, kiên cường đứng lên lãnh đạo bà con Êđê, Bana chống thực dân Pháp xâm lược- đang điều trị tại đây.

Cái bắt tay thật chặt và những lời động viên chứa chan tình cảm của Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã làm cho Anh hùng Núp xúc động vô cùng.

Chuyến về thăm hỏi, kiểm tra cuộc sống thực tế của bà con đồng bào dân tộc thiểu số ở Ayun Pa, Đức Cơ của Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã chứng minh một điều rằng: Đảng, Nhà nước luôn quan tâm, lo lắng đến cái ăn, cái mặc cho đồng bào dân tộc thiểu số, ao ước bà con ở xứ sở bạt ngàn màu xanh của núi rừng trùng điệp có cuộc sống no đủ hơn, mong những cái khổ, cái nghèo của bà con nhanh chóng lùi về quá khứ!

THÁI MỸ