Chol Chnam Thmay đậm đà bản sắc dân tộc

Giới thiệu trang phục cưới truyền thống dân tộc Khmer của đoàn Trà Ôn

Mừng Tết cổ truyền Chol Chnam Thmay của đồng bào Khmer Nam Bộ năm này vào các ngày 14, 15 và 16/4, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Vĩnh Long, đã tổ chức Ngày hội văn hóa, thể thao đồng bào Khmer tỉnh Vĩnh Long lần VIII năm 2018 trong 2 ngày 13 và 14/4, tại chùa Cần Thay, ấp Cần Thay (xã Tân Mỹ- Trà Ôn) nhằm ý nghĩa tôn vinh những giá trị văn hóa truyền thống độc đáo của đồng bào Khmer, gắn liền với tín ngưỡng Phật giáo nguyên thủy, thể hiện nét đẹp hướng thiện, nhân văn và lòng hiếu thảo đối với ông bà, tổ tiên trong ngày Tết mừng tuổi.

Độc đáo ẩm thực Khmer Nam Bộ

Sáng 13/4. do điều kiện khách quan, con sông Cần Thay cạn nước, nên cuộc đua xuồng tam bản phải chờ đến 14 giờ mới chính thức bắt đầu, thay vì diễn ra vào buổi sáng. Có đông bà con tập hợp hai bên bờ sông Cần Thay cổ vũ cho các đội tham gia. Cũng thời điểm này, hội thi ẩm thực trong khuôn viên chùa Cần Thay cũng được BTC tuyên bố khai mạc.

Hội thi ẩm thực Khmer năm nay có 6 đội thuộc 5 đơn vị tham gia, gồm: Trà Ôn 1, Trà Ôn 2, Vũng Liêm, Tam Bình, TX Bình Minh và Trường Dân tộc Nội trú tỉnh. Trong thời gian 2 giờ đồng hồ, mỗi đội sẽ thực hiện bữa ăn 10 người ăn với các món ăn mang đậm bản sắc văn hóa ẩm thực Khmer Nam Bộ.

Theo đánh giá của ban giám khảo, cuộc thi năm nay có chất lượng cao do các đội có sự đầu tư công phu, tập hợp được những nghệ nhân nấu ăn nổi tiếng của địa phương, đã đưa ra những món ăn truyền thống và cả những món ăn có sự biến tấu giao thoa vừa cổ truyền, vừa hiện đại.

Đặc biệt, ban tổ chức đã rất quan tâm vấn đề PCCC, với các dụng cụ chữa cháy được trang bị đầy đủ; khâu vệ sinh an toàn thực phẩm được kiểm tra kỹ lưỡng từ nguyên liệu, địa điểm nấu ăn và đặt bàn ăn. Do nguồn nước chưa đáp ứng yêu cầu, ban tổ chức cho vận chuyển nước đóng chai vào phục vụ cho các đội.

Mỗi một bàn ăn khi được dọn lên, mọi người cảm nhận như một bản hòa tấu của sắc màu, hương vị đậm đà của ẩm thực rất đặc trưng của đồng bào Khmer. Đội TX Bình Minh hướng đến việc trang trí tôn lên vẻ đẹp mộc mạc, gần gũi của các loại rau, củ, quả đặc sản địa phương.

Đội Trường Dân tộc Nội trú tỉnh thì hướng đến việc xây dựng bữa ăn vừa truyền thống, vừa hiện đại nổi bật với món Num Say Khya Lpeuo (như bánh flan chế biến từ nguyên liệu bí đỏ), hay món ốc hấp khóm chấm cơm mẻ rất lạ miệng.

Đội Tam Bình là sự quyến rủ với mùi hương đặc biệt từ các món ốc hấp lá lốt, bánh thốt nốt, món Simlo Machu Krương (canh simlo nêm vị mắm cá trê trắng).

Vũng Liêm đầu tư công phu cho món bún nước lèo, khi nâng tầm món ăn truyền thống này lên mức thẩm mỹ từ các trang trí và phối hợp những nguyên liệu dân dã, nhưng không kém phần sang trọng.

Hiện đại hóa, tạo sự giao thoa biến tấu cho món ăn truyền thống, tạo cho món ăn dân tộc có sự lan tỏa trong không gian rộng lớn hơn, một đời sống mạnh mẽ hơn trong thời đại mới, mà không làm mất đi cái phong vị độc đáo của văn hóa truyền thống, đó là một trong những tiêu chí được ban giám khảo đánh giá cao ở xu hướng thể hiện của các đội năm nay.

Đó cũng là thế mạnh giúp cho đội Vũng Liêm đã giành giải năm Hội thi ẩm thực Khmer của tỉnh năm nay.

Bàn ăn của đội Vũng Liêm đạt giải nhất.

Cuộc thi là sự đua tranh quyết liệt giữa các đội. Ngay từ trước khi bước vào cuộc thi các đội luôn “giấu bài”. Không khí chế biến thức ăn diễn ra thật sôi nổi, gay cấn cho đến phút chót, khi đồng hồ điểm 16 giờ, tất cả các đội phải dừng lại đồng loạt.

Việc chấm thi của ban giám khảo cũng gặp nhiều khó khăn, khi mà chất lượng các đội khá đồng đều nhau. Có những món ăn trùng nhau như các món mắm làm cho người chấm điểm khá băn khoăn, đòi hỏi sự tinh tế, am hiểu khi thưởng thức và sự công tâm khi… “xuống điểm”.

Gay cấn là vậy, đua tranh là vậy, nhưng điều đọng lại sau cuộc thi là cái tình, sự đoàn kết tình yêu thương, khi giữa các đội đã sẻ chia, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau. Tất cả cùng thưởng thức để thấy được rõ ràng sự độc đáo trong nền văn hóa ẩm thực Khmer Nam Bộ, mà hôm nay các nghệ nhân, những đầu bếp giỏi đã mang đến cho cuộc thi

Tôn vinh giá trị truyền thống

Sau bữa ẩm thực tuyệt vời, là bữa bữa tiệc của sắc màu và thinh âm độc đáo của các đoàn nghệ thuật Khmer của các đội: chủ nhà Trà Ôn mở màn, tiếp nối là đội Bình Mình và đội Tam Bình.

Tiếng trống sa dăm bập bùng, làm nền dàn nhạc gõ rộn ràng, réo rắc, tiếng chập chả xập xèng hòa với điệu kèn riết róng, bay xa lôi cuốn mọi người một cách tự nhiên nhún chân, lắc lư, lắc lư theo những giai điệu hội hè của giàn nhạc ngũ âm. Để không gian mở ra thế giới huyền ảo cho những điệu múa ma mị quyến rũ bước ra từ những truyền thuyết dân tộc.

Những truyền thuyết, cổ tích, âm nhạc đã nuôi lớn tâm hồn người Khmer và họ sống vô tư với niềm tin tín ngưỡng nhân văn, hướng thiện, để vững vàng bước qua mọi gian lao trong lao động, cuộc sống đương đầu với mọi khó khăn và lại tiếp tục sáng tạo làm phong phú thêm kho tàng văn hóa tuyệt vời.

Đội chủ nhà Trà Ôn mở màn với chương trình tổng hợp đã mang hết đầy đủ những ý nghĩa đó. Mang đến người xem đêm tận hưởng nét đẹp từ trang phục truyền thống, cho đến sự lý giải truyền thuyết bằng một nhân sinh quan dựa trên nền tảng triết lý của Phật giáo nguyên thủy.

Nhân vật chằn tinh của đoàn Trà Ôn “giao lưu” với trẻ em.

Điều đó, làm cho đời sống tinh thần họ nhìn thật đơn giản, nhưng vô tư, hướng thiện và đẹp đẽ vô cùng.

Không hề thua kém, các đội Bình Minh và Tam Bình, đã phô diễn những điệu múa, giai điệu ngợi ca vẻ đẹp từ thần thoại dân gian dẫn dắt người xem trở về với thế giới lao động, với những cuộc đấu tranh không ngừng trước những thế lực xấu, trước cái ác. Tất cả để tôn vinh giá trị cuộc sống hướng về niềm tin cao đẹp của thế giới hướng thiện một cách chủ động.

Tiết mục múa của đoàn Bình Minh

Những ngày hội văn hóa, thể thao đồng bào Khmer tỉnh Vĩnh Long, ngoài ý nghĩa tôn vinh, bảo tồn và phát huy những giá trị truyền thống của đồng bào Khmer Nam Bộ;

một điều thiết thực hết sức quan trọng và quý giá, đó là tạo sự lan tỏa, sự thông hiểu và đồng điệu những giá trị văn hóa truyền thống đó, không chỉ cho thế hệ trẻ người Khmer mà đến cả cộng đồng người Kinh, người Hoa, những dân tộc anh em  đã bao đời nay kề vai sát cánh, cộng cư nhau trên mãnh đất Nam Bộ này.

Do đó, càng phải hiểu nhau hơn, cảm nhận về nhau một cách chiều sâu hơn từ đời sống thường ngày, cho đến đời sống văn hóa tinh thần, tín ngưỡng tâm linh.

Điều này, chính là mối dây thật sự bền chặt và bất khả tư nghì của mối đại đoàn kết ba dân tộc anh em: Kinh- Hoa- Khmer, cùng sống chung trên mảnh đất Nam Bộ này.

Bài, ảnh: NGỌC TRẢNG- DƯƠNG THU