Giá lúa tuột dốc: nông dân như "ngồi trên đống lửa"

Bài, ảnh: THẢO LY

Theo Sở Nông nghiệp- PTNT tỉnh Vĩnh Long, diện tích xuống giống lúa vụ Đông Xuân 2018- 2019 là gần 55.000ha đạt 98,1% so với kế hoạch (56.000ha) và giảm 2,2% so với cùng kỳ năm trước. Trước tết, toàn tỉnh đã thu hoạch trà lúa sớm khoảng 8.000ha, năng suất đạt 6 tấn/ha, sản lượng đã thu hoạch ước đạt trên 50.000 tấn. Đến thời điểm hiện tại, đã thu hoạch được gần 9.000ha, ước năng suất 6,7- 6,8 tấn/ha.

Giá lúa Đông Xuân giảm mạnh, người trồng lúa như đứng đống lửa như ngồi đống than.

Sở Nông nghiệp- PTNT cũng cho biết, ước tổng sản lượng toàn vụ trên 367.000 tấn, hiện còn khoảng 300.000 tấn trên ruộng. Đây là thời gian thu hoạch tập trung, từ 25/2- 15/3 là thời điểm rộ, đến cuối tháng 3 sẽ thu hoạch dứt điểm vụ Đông Xuân 2018- 2019.

Theo nhiều nông dân, thời điểm trước tết, lúa tươi được giá nên nông dân phấn khởi vì có lời. Cụ thể, trước Tết Nguyên đán lúa Đông Xuân sớm 2017- 2018 được thu hoạch ở một số xã của huyện Trà Ôn như: Thiện Mỹ, Tích Thiện, Vĩnh Xuân, Tân Mỹ… với mức giá khá cao: lúa IR50404 được thương lái thu mua tại ruộng từ 5.200- 5.700 đ/kg
và lúa khô từ 5.800- 6.200 đ/kg.

Tuy nhiên, sau tết không có thương lái đến thu mua hoặc mua nhưng đặt cọc ít. Cụ thể, giá lúa ở các huyện ngày 17/2/2019: lúa IR50404 tại TX Bình Minh: 4.300- 4.400 đ/kg (lúa ướt) và 4.800 đ/kg (lúa khô), tại huyện Bình Tân 4.500- 4.600 đ/kg (lúa ướt), tại huyện Vũng Liêm: 4.600- 4.700 đ/kg (lúa ướt), tại huyện Trà Ôn: 5.300 đ/kg (lúa khô).

Còn đối với giá lúa chất lượng cao như OM5451 tại huyện Tam Bình: 4.700- 4.800 đ/kg
(lúa ướt), tại huyện Trà Ôn: 5.700 đ/kg (lúa khô), tại TX Bình Minh và Vũng Liêm 5.200 đ/kg (lúa ướt)... Hiện giống lúa IR50404, lúa tròn đã tuột giá đến 700- 800 đ/kg, các giống lúa hạt dài sẽ vào thu hoạch từ tuần sau.

Chú Trịnh Văn Khanh (xã Bình Phước- Mang Thít) còn 5 công lúa đợi thu hoạch nhưng thương lái đến coi rồi đi khiến chú đứng ngồi không yên. Chú Khanh cho hay, năm nay giá lúa giảm từ 500- 800 đ/kg so với vụ Đông Xuân năm trước. Cả năm nông dân chỉ trông chờ vào vụ này là trúng nhất mà bán không có giá, tình trạng này kéo dài là cầm chắc lỗ nặng”.

Ông Nguyễn Văn Liêm- Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp- PTNT cho biết: Hiện giá lúa có giảm nhưng chưa ở mức sâu, vẫn còn thương lái đến mua và 2 ngày nay giá lúa có nhích lên 100- 200 đ/kg.

Năm nay, tuy trà lúa Đông Xuân sớm năng suất không cao do ảnh hưởng của thời tiết (mưa kết thúc sớm, thời tiết bất thường), nhưng vụ sau tết thì năng suất khá cao. Đáng quan tâm hơn, điệp khúc “được mùa mất giá” vào đầu năm nay gây khó cho người trồng lúa.

Nguyên nhân giá lúa giảm là hiện nay vụ Đông Xuân vào thời điểm thu hoạch tập trung, song do thiếu vắng các hợp đồng từ các thị trường lớn nên thị trường lúa gạo rất trầm lắng. So với cùng thời điểm năm trước, giá lúa đã giảm 800- 1.000 đ/kg. Trong khi đó, giá gạo xuất khẩu của doanh nghiệp Việt Nam chào bán bình quân thấp hơn 70- 80 USD/tấn so với cùng kỳ.

Theo Sở Công thương, từ đầu năm đến nay, cả nước nói chung và Vĩnh Long nói riêng chưa ký được hợp đồng xuất khẩu lớn. Tính đến cuối tháng 1/2019, Vĩnh Long xuất khẩu gạo được 1.000 tấn (từ hợp đồng năm 2018 chuyển sang). Trước tình hình giá lúa giảm thấp và bán khó, nhiều địa phương đã đề xuất các giải pháp mua tạm trữ và hỗ trợ tín dụng.

Theo nhiều nông dân, để bình ổn giá lúa trên thị trường cần đẩy mạnh việc thu mua lúa tạm trữ trong dân, để đảm bảo nông dân không bị thua lỗ. Song về lâu dài, nông dân cần chú trọng chuyển dịch cây trồng thay lúa, phân bố lịch sản xuất lệch vụ để đảm bảo cung cầu hàng hóa, cơ cấu lại giống lúa chất lượng có khả năng xuất khẩu cao.

Bên cạnh đó, ngành chức năng cần đẩy mạnh khai thác, tìm hiểu thị trường xuất khẩu tiềm năng. Đồng thời, cần có chương trình hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp, hợp tác xây dựng các sân phơi, lò sấy lúa, kho chứa đạt tiêu chuẩn để trữ lúa lại trong thời gian ngắn.