Muốn phát triển kinh tế tập thể- đừng máy móc

Chủ trì hội nghị sơ kết tình hình phát triển kinh tế tập thể (KTTT) 6 tháng đầu năm, ông Trương Văn Sáu- Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, Trưởng BCĐ phát triển KTTT- nhấn mạnh cần nhìn gốc vấn đề của KTTT hiện nay đang thiếu và yếu cái gì để đổi mới cách quản lý, hỗ trợ KTTT phát triển hiệu quả hơn.

Các HTX nông nghiệp bước đầu đã liên kết doanh nghiệp từ đầu vào đến đầu ra.

HTX “đẻ non” sẽ giải thể sớm

Ông Trương Văn Sáu đã chỉ ra một số hạn chế hiện nay của KTTT, đó là chính sách hỗ trợ cho hợp tác xã (HTX) rất nhiều nhưng thực hiện còn lúng túng; HTX còn hoạt động mang tính hình thức vì còn tình trạng HTX giải thể, ngưng hoạt động nhiều, thành lập mới nhưng không hoạt động;

chưa tập trung xây dựng mô hình điển hình để nhân rộng ra; cơ chế phối hợp chưa chặt chẽ, thường xuyên.

Từ đó, ông Trương Văn Sáu đặt vấn đề vì sao nhiều mô hình HTX không thể nhân rộng, trong quản lý nhà nước KTTT có buông lỏng hay can thiệp quá sâu công việc nội bộ hay không?

Đánh giá của BCĐ phát triển KTTT cho thấy, có một số nguyên nhân hạn chế là còn bộ phận không nhỏ đảng viên và nhân dân chưa hiểu sâu về KTTT như BCĐ phát triển KTTT xã can thiệp sâu vào công việc nội bộ HTX; bộ máy quản lý về KTTT vừa thiếu vừa yếu.

Các địa phương chưa xây dựng được mô hình HTX kiểu mới, thậm chí chưa tạo điều kiện cho KTTT phát triển. Phần nhiều HTX lĩnh vực nông nghiệp hiệu quả thấp, việc liên kết, liên doanh còn ít, hiệu quả chưa cao…

Trong khi đó, lãnh đạo nhiều địa phương cho rằng có nhiều HTX thành lập “chạy theo” tiêu chí nông thôn mới, mà không xuất phát từ nội lực, yêu cầu sản xuất của HTX.

Còn Liên minh HTX cho biết, nhiều HTX thiếu vốn, trình độ quản lý của bộ máy quản trị yếu, nên khó mở rộng quy mô sản xuất.

Ông Trương Văn Sáu cho rằng cần đánh giá các chính sách, nguồn lực hỗ trợ cho HTX có thật sự phù hợp. BCĐ cấp tỉnh, cấp huyện cần đổi mới cách quản lý như thế nào, thay đổi phương thức hỗ trợ để KTTT phát triển hiệu quả hơn.

Chẳng hạn, “tôi biết mô hình nuôi dê khá tốt của một thanh niên và có hướng phát triển quy mô HTX. Nhưng anh này cho biết vì con dê không nằm trong danh sách “3 cây, 3 con” (cam, quýt, bưởi, heo, bò, gà) của tỉnh, nên mô hình không nhận được chính sách hỗ trợ.

Theo tôi, chúng ta đừng máy móc, mà nên khảo sát để có hướng hỗ trợ cho nông dân”- ông Trương Văn Sáu nhấn mạnh cần áp dụng quy định chính sách một cách linh hoạt hơn.

“Chúng ta thấy quy mô vốn HTX quá nhỏ là gút mắc từ nhiều năm qua của HTX, nhưng phải thấy giải pháp khắc phục nhỏ lẻ, kém hiệu quả như thế nào để hỗ trợ HTX từ nhỏ lẻ phát triển đi lên”- ông Trương Văn Sáu nói, đồng thời nhấn mạnh “HTX thành lập mới phải chín muồi mới thành lập, còn để đủ tiêu chí công nhận nông thôn mới mà thành lập thì không nên, vì HTX “đẻ non” sẽ giải thể sớm và “chết yểu”.

Cần làm gì cho KTTT?

Theo lãnh đạo TX Bình Minh, một trong những nguyên nhân khiến HTX hoạt động chưa thật sự hiệu quả là do chính quyền địa phương còn buông lỏng quản lý, trong khi hoạt động của HTX còn lúng túng, không nắm vững các quy định, luật.

Lúc đầu thành lập thì khí thế, nhưng khi đi vào hoạt động thì mới thấy nhiều khó khăn.

Theo ông Nguyễn Văn Còn- Phó Giám đốc Sở Công thương, hiện nay quy mô của HTX rất nhỏ nên không đủ điều kiện hưởng chính sách hỗ trợ của doanh nghiệp nhỏ và vừa với điều kiện về số lượng lao động, doanh thu, vốn…

“Nhiều mô hình HTX được nhà nước theo dự án, nhưng khi hết hỗ trợ thì HTX cũng giải thể nên không nhân rộng được.

Theo tôi, việc phát triển kinh tế HTX gắn với xây dựng chuỗi sản xuất, thì cần có sự phân công, có kế hoạch cụ thể từng ngành làm gì trong chuỗi đó để giao trách nhiệm rõ ràng, chứ nói chung chung là không được”- ông Nguyễn Văn Còn nói.

Nông nghiệp là lĩnh vực có số lượng HTX chiếm gần 1/2 số lượng HTX toàn tỉnh, với 70 HTX đến ngày 30/6, nhưng theo ông Nguyễn Thành Một- Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp- PTNT:

“Thành viên Ban quản trị HTX có trình độ khiêm tốn, 19% có trình độ CĐ, ĐH, 16% trình độ trung cấp và còn lại chưa tốt nghiệp cấp 2. Đây là cản trở lớn trong hoạt động, HTX khó phát triển được”.

Vì thế, bên cạnh các chính sách hỗ trợ hạ tầng, ngành nông nghiệp còn “cầm tay chỉ việc” tư vấn trực tiếp cho 5 HTX, 10 HTX được hỗ trợ kế toán, đồng thời cử 17 cán bộ nông nghiệp có kinh nghiệm trực tiếp hỗ trợ kỹ thuật cho 17 HTX.

Ông Trần Hoàng Tựu- Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh- đánh giá: Thời gian qua, KTTT- HTX có sự phát triển tốt hơn về chất và lượng.

Tuy nhiên, hạn chế lớn nhất là chưa có mô hình HTX hoạt động có hiệu quả thiết thực như mong muốn. Do đó, thời gian tới cần tập trung xây dựng mô hình liên kết gắn với chuỗi giá trị.

Mỗi huyện- thị xây dựng 1 mô hình HTX kiểu mới. Các đơn vị có liên quan, ngành chức năng cần chỉ đạo có chiều sâu, làm sao nâng hiệu quả hoạt động của HTX, tăng cường tuyên truyền Luật HTX năm 2012. Đồng thời có hướng hỗ trợ thương hiệu, xúc tiến thương mại, quảng cáo sản phẩm cho HTX.

Bài, ảnh: TRẦN PHƯỚC- THẢO LY