Nhớ ơ kho quẹt

Kho quẹt, kho khô, kho lỗ chẳng qua chỉ là một món kho thiệt mặn trong cái ơ đất; nhưng chỉ khác chút là cho già lửa chút hay nước mắm thiệt mặn, hay nhiều đường chút mà sền sệt.

Nói chung là món của con nhà nghèo… hồi xưa; bởi ngày nay kho quẹt cơm cháy hay kho quẹt với dĩa rau đi kèm là món sang chảnh trong các nhà hàng.

Đúng là “hai thân phận” của một món ăn. Vậy nên, không lẫn lộn được, vậy nên cái giề cơm cháy thiệt đẹp để chấm vào ơ kho quẹt trong nhà hàng, không thể lấp liếm nỗi nhớ về những ơ đất kho quẹt ngày xưa.

Ở xứ miệt đồng cá mắm mà dọn mâm cơm chỏn lỏn có cái ơ kho lỗ, để chấm rau tập tàng thiệt ra hổng phải vì thiếu thốn, mà vốn cái khẩu vị nông dân lâu lâu thèm cái món mặn mòi đến… quéo lưỡi vậy thôi.

Vào hồi bao cấp, nếu có thêm mấy tép mỡ trắng phau mượt mà nổi lên giữa màu đen sẫm của nước mắm cô đặc, thì cái mùi vị béo béo, sần sật của tốp mỡ chẳng khác gì cao lương mỹ vị.

Khác với món kho quẹt trong nhà hàng ngày nay nó còn linh binh nước, cái ơ kho quẹt nó khéo đến độ cạn lại nhưng vẫn còn đủ lớp tráng đáy nồi chỉ cần chạm đầu đũa kéo lên nó thành sợi dẻo dẻo, đủ “và” một miếng cơm mà khỏi cần thêm đồ ăn gì cũng được.

Con nít ăn ngon miệng cứ cắm đầu cắm cổ mà quẹt, rồi múc chén nước cơm còn váng một lớp trên mặt ngửa cổ mần một hơi, nó gọi cảm giác là đã vô cùng.

Ăn uống hổng có gì mà sao nó ngon, nó no tới cành hông, vậy mà cũng ráng tới lúc đáy nồi còn lại lớp cơm cháy, cũng ráng vắt thêm mấy vắt với kho quẹt, để rồi bị mắng: “Cái thứ ăn cơm cháy cho dữ rồi lỳ như trâu”.

Bị mắng cũng xứng đáng với cái vắt cơm cháy tuyệt hảo, không như mấy giề cơm cháy trong nhà hàng đâu.

Đó là tinh túy của nồi cơm được nấu bằng củi bếp hoặc đúng điệu thì đốt bằng rơm cháy phừng; trong khi cái nồi bằng gang dày cui dưới đáy, sẽ cho ra lớp cơm cháy đượm mùi thơm và màu cơm cháy vừa ửng vàng giòn rụm.

Đơn giản vậy thôi mà, sao cứ nhớ hoài ơ kho quẹt ngày xưa!

Bài, ảnh: NGỌC TRẢNG