Nhớ bát canh chua mùa lụt

Dòng sông Vệ hiền hòa ở quê tôi như dải lụa mềm uốn lượn qua bao cánh đồng lúa, nương dâu, bãi bắp để xuôi về biển cả… Về mùa mưa lũ, nước sông dâng cao, mang theo nhiều loại cá ức nước lên ngao du trên những cánh đồng làng.

Người dân quê tôi lúc này “hớn hở” dùng lưới, lờ, rớ… để bắt các loại cá như cá diếc, cá rô, cá trê… và nhất là cá tràu (còn có tên là cá lóc, cá chuối, cá hoa, cá sộp) về chế biến các món ăn trong mùa mưa lụt thơm ngon như kho lá nghệ, chiên, nướng…

Đặc biệt, khi còn sinh thời, mẹ tôi thường nấu món canh cá tràu với rau chua là món ăn dân dã, có hương vị đặc trưng, thơm ngon, nhớ đời.

Ngày ấy, tôi theo cậu bắt cá trên cánh đồng làng, trời mưa rả rích, gió lạnh tái da nhưng rất vui khi mang được nhiều cá về nhà. Mẹ tôi nhốt cá tràu ít hôm, bà mang ra làm sạch, khi đang còn sống (lấy luôn bộ lòng).

Nếu con lớn thì xắt từng lát, con vừa thì sau khi làm sạch sẽ, dùng dao khứa xéo trên thân sau đó ướp với hành tím, bột nêm, tiêu, đường cát để khoảng 10 phút cho thịt cá thấm đều. Trong khi chờ đợi, cậu tôi ra bờ rào hái ngọn non, lá non rau chua và rửa sạch, để nấu canh chua với cá.

Cậu tôi cho biết, rau chua (có nơi gọi là rau sôông) là loại cây rau có dây bò trườn, lá màu xanh đậm hoặc đỏ tía, xẻ thùy sâu với 3-5 thùy thon nhọn, hoa có cánh mỏng màu vàng.

Lá, chồi non và đài hoa tươi dùng làm rau xanh nấu canh chua, làm gia vị hay ăn sống, xào nấu đều rất ngon.

Trong gian bếp tranh rạ tỏa khói lam chiều, mẹ phi hành tím với dầu ăn cho thơm, sau đó bà đổ cá đã ướp vào xào sơ 5 phút và cho thêm nước lạnh vừa đủ vào nấu cho đến khi sôi khoảng 5 phút thì cho rau chua vào. Khi nước trong nồi sôi lại thì nêm nếm và nhắc xuống múc ra bát.

Bát canh chua nóng thơm lừng bốc khói do mẹ tôi nấu có màu trong với vị chua thanh hòa quyện với vị ngọt, béo của cá tràu mùa lũ lụt.

Khi ăn với cơm nóng, kèm theo rau sống “mùa mưa” như cải cây con, búp chuối, khế, rau thơm, chấm nước mắm Nam Ô thì quá tuyệt vời cho một món ăn dân dã trong mùa mưa lũ và có lợi cho sức khỏe.

Ngày nay, cứ mỗi lần tiết trời mưa lụt, nước lũ từ thượng nguồn đổ về trắng loang loáng cánh đồng làng, nhìn những người dân quê “mang tơi đội nón”, lội nước đánh bắt cá trên đồng, lòng tôi bỗng bồi hồi nhớ về người mẹ, nhớ bát canh chua dân dã ngày ấy do mẹ tôi nấu ngày ấy sao mà thơm, ngon đến tận hôm nay.

Bài, ảnh: TIÊN SA