Mềm dẻo và cứng rắn
Trên đời này, không gì mềm yếu bằng nước, thế mà lại công phá được tất cả những gì cứng rắn, “nước chảy đá mòn” mà. Biết là mềm thắng cứng, nhu thắng cương, ấy vậy mà mấy ai thực hiện được.
Trong cuộc sống, không phải cứ mạnh mẽ mới là cách duy nhất để có thể giải quyết được mọi vấn đề. Đôi khi chính sự hạ mình, nhún nhường và khiêm tốn lại giúp chúng ta giành được nhiều lợi ích hơn.
Chẳng thế mà trong việc đối nhân xử thế, người ta luôn áp dụng phương châm “Lùi một bước để tiến hai bước”. Cứng cáp và mềm dẻo cũng là sự khác biệt giữa cây cổ thụ và cây tre.
Khi một trận cuồng phong ập vào đất liền, nhà cửa cây cối đều bị tàn phá ghê gớm, không gãy thì cũng sập, cây cổ thụ lớn cũng ngã đổ chỉ còn mỗi gốc trơ trọi, duy chỉ có cây tre mềm mại vẫn đứng yên mà không hề gãy đổ.
Cây tre mềm dẻo đung đưa theo chiều gió, tưởng như vô cùng yếu ớt nhưng thực chất lại ẩn chứa sức sống ngoan cường.
Nó không phải giống loài vững chắc nhất, thẳng tắp nhất, hay vươn cao vươn xa nhất; song nó có thể chống chọi với cuồng phong bão tố. Nó đứng vững được là nhờ sự bản chất mềm dẻo trời cho của mình. Đó chính là quy luật sinh tồn, một bản năng để tồn tại sự sống của giống loài, thể hiện đại trí tuệ của nhân sinh.
Sự dẻo dai mềm mại có thể mang tới thành công trong sự nghiệp, giúp cuộc sống hài hòa, cuộc đời vui thú, nâng cao đạo đức, hoàn thiện nhân phẩm, xây dựng mối quan hệ xã giao càng ổn định và bền chặt hơn. Lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta đã chứng minh điều đó.
Bình Định vương Lê Lợi “chốn hoang dã nương mình”, từ chối những chức quan tốt theo mưu đồ của tướng nhà Minh, nếu ông không lấy lùi làm tiến, trở về ẩn mình nơi núi rừng âm thầm chiêu mộ những anh hùng hào kiệt mưu trí thì khó có thể làm nên nghiệp lớn sau này.
Bác Hồ cũng vậy, khi đất nước mới thành lập còn non trẻ, thù trong giặc ngoài với tư tưởng “Dĩ bất biến ứng vạn biến” đã đưa cách mạng nước ta đến thắng lợi hoàn toàn “Đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào”.
Trong nguy nan, phải học cách thay đổi, học cách tự bảo vệ mình. Lùi một bước trời cao biển rộng, nhẫn một thời sóng lặng gió êm.
Đó mới là sự trí tuệ bản lĩnh đích thực của một bậc hào kiệt, biết mượn gió trợ hỏa, biết chọn thời mà làm, biết lấy yếu thắng mạnh, biết lấy nhu đấu cương. Chúng ta phải đủ khôn ngoan để kiểm soát “độ cong” của mình, không đánh mất giới hạn, không mặc kệ cho người ta cướp đoạt và chà đạp.
Không chỉ biết cách “cong”, mà phải “cong” sao cho đáng, có lý có cớ, “cong” mà không gãy gập đánh mất chính mình.
Khi chúng ta thực sự thấu hiểu đạo lý ẩn sâu bên trong, hiểu rằng nhượng bộ không có nghĩa là nhu nhược, yếu thế mà ngược lại là thể hiện sự tài trí, bao dung và cao thượng thì chúng ta mới thật sự trở thành người chiến thắng.
Không phải tự dưng mà người xưa có câu “lấy nhu thắng cương” và “lấy lùi làm tiến”. Nghe thì tưởng dễ, nhưng không nhiều người thực hiện được điều này.
Trí tuệ lớn của đời người không phải tranh đấu quên mình, hung hăng tiến về phía trước đã là người chiến thắng. Đôi khi, lùi bước mới chính là tiến lên và chiến thắng.
Khi chúng ta đứng trước khó khăn, thay vì bài xích và tự trách, hãy nhìn lại chỗ thiếu sót của mình, rồi tận dụng những ưu điểm để khỏa lấp vào chỗ trống đó.
Đừng nghĩ đời người lúc nào cũng suôn sẻ thẳng bước, đôi khi, một quãng lùi lại để tự suy xét bản thân, sáng tỏ về tình huống, mới giúp chúng ta cảm nhận trọn vẹn biển rộng trời cao là như thế nào.
VÕ HOÀNG NAM